Türkiye’de yaşayan yabancıların sayısının artmasıyla birlikte, aile hayatıyla ilgili yasal sorular da çoğalmaktadır. Bu soruların başında şüphesiz şu gelir: Yabancı anne ve babadan Türkiye’de doğan bir çocuk otomatik olarak Türk vatandaşı olur mu? Ayrıca bu çocuğun yasal durumu nedir? Doğumdan sonra hangi işlemler yapılmalıdır?
Bu yazımızda, 5901 sayılı Türk Vatandaşlık Kanunu ve Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün uygulamalarına dayanarak, konuyla ilgili en önemli yasal noktaları açıklıyoruz.
Türkiye’de Vatandaşlık Esası: Soy Bağı İlkesi
Türkiye, vatandaşlık vermede kan bağı (soy bağı) ilkesini benimsemiştir. Yani, sadece Türkiye sınırları içinde doğmuş olmak vatandaşı olmak için yeterli değildir.
📌 5901 sayılı Kanun’un 6. maddesi:
“Türkiye içinde veya dışında doğmuş olsun, Türk vatandaşı ana veya babadan biri aracılığıyla doğan çocuk Türk vatandaşı olur.”
Dolayısıyla, anne ve baba yabancıysa, çocuk Türkiye’de doğmuş olsa bile otomatik olarak Türk vatandaşı olmaz.
Hangi Durumlarda Türk Vatandaşlığı Verilebilir?
Genel kural vatandaşlığın doğumla verilmemesi olsa da, bazı istisnai durumlar da mevcuttur:
🔸 a. Vatansızlık (Hiçbir Devletin Vatandaşı Olmama) Durumu:
Eğer çocuk Türkiye’de doğmuş ve doğumla birlikte herhangi bir ülkenin vatandaşlığını kazanamamışsa, bu çocuk Türk vatandaşlığına alınabilir.
📌 5901 sayılı Kanun’un 8. maddesi:
“Türkiye’de doğan ve doğum anında yabancı bir devletin vatandaşlığını kazanamayan çocuk Türk vatandaşı olur.”
🔹 Bu durum özellikle ebeveynlerin vatansız olması veya çocuğa vatandaşlık verememesi gibi istisnai durumlarda geçerlidir.
İleride Türk Vatandaşlığına Başvuru Mümkün mü?
Evet. Türkiye’de doğan ve ikamet eden bir yabancı çocuk, ilerleyen yıllarda belirli şartları sağlayarak vatandaşlığa başvurabilir.
📌 5901 sayılı Kanun’un 11. maddesi:
En az 5 yıl kesintisiz yasal ikamet,
İyi ahlak sahibi olmak,
Türkçeyi yeterli düzeyde konuşmak,
Türkiye’de yerleşmeye niyetli olmak,
Milli güvenlik ve kamu düzeni açısından tehlike oluşturmamak.
Bu şartları sağlayan yabancılar, çocukları adına vatandaşlık başvurusu yapabilirler.
Doğumdan Sonra Çocuğun Yasal Durumu Nedir?
Türkiye’de doğan çocuğun doğumdan itibaren bazı işlemlerin yapılması gerekir:
✅ Gerekli Adımlar:
- Hastaneden Doğum Belgesi (Doğum Raporu) alınır.
- 30 gün içinde Nüfus Müdürlüğü’ne bildirilerek doğum kaydı yapılır.
- Anne-babanın vatandaşı olduğu ülkenin konsolosluğuna başvurularak pasaport çıkarılır.
- Göç İdaresi’ne başvuru yapılarak çocuğa oturma izni alınır.
📌 Oturma İzni Hakkı:
Ebeveynlerin yasal oturma izni varsa, çocuk da buna bağlı olarak aile ikameti ya da kısa dönem ikamet izni alabilir.
Başvuru e-ikamet sistemi üzerinden yapılır.
Yabancı Aileler İçin Önemli Hukuki Uyarılar
Türkiye’de doğum, Türk vatandaşı olmayı otomatik olarak sağlamaz.
Doğum sonrası işlemler zamanında yapılmalı, özellikle ikamet başvurusu ihmal edilmemelidir.
Vatandaşlık talebi için şartlar sağlanıyorsa başvuru yapılabilir.
Her durumda bir hukuk danışmanı veya avukat desteği önerilir.
Yabancı anne ve babadan Türkiye’de doğan bir çocuk, genel kural olarak Türk vatandaşlığını doğumla kazanamaz. Ancak bazı istisnai durumlarda bu mümkün olabilir. Çocuğun yasal hakları; nüfus kaydı, pasaport çıkarılması, ikamet izni alınması gibi süreçlerle güvence altına alınır.
Vatandaşlık talebi ise ancak uzun süreli yasal ikamet, dil bilgisi ve yerleşme niyeti gibi kriterlerle mümkündür.
🔹 Tavsiyemiz: Çocuğun doğumundan itibaren yasal işlemlerin eksiksiz tamamlanması ve ileride doğabilecek sorunların önüne geçilmesi için uzman bir avukata danışılmasıdır.